Bu ay ki yazımı aslında annelerin “içine bir kurtta ben kaçırmayayım” diye yazmayı hiç istemediğim konu olan “anne sütünü arttırma” üzerine yazma gerekliliğim doğdu.
Bu ay ki yazımı aslında annelerin “içine bir kurtta ben kaçırmayayım” diye yazmayı hiç istemediğim konu olan “anne sütünü arttırma” üzerine yazma gerekliliğim doğdu. Gereklilik diyorum çünkü, son zamanlarda konuyla ilgili fazlaca soru ve “sütüm yetmiyor” kaygısıyla fazlaca danışanım oldu. İnternet bilgi kirliliği ile dolu. Anneler olur olmaz yazıları okudukça iyice moralleri bozuluyor, morali bozuldukça stres nedeniyle en utangaç hormonumuz olan oksitosin utanıp, kaçıyor. O kaçtıkça da süt inmiyor. Kısır döngüye giriliyor. Bu konuya bir de uluslararası kurul sertifikalı bir emzirme danışmanının (IBCLC) gözünden bakın. Haydi başlıyoruz…
Bilimsel çalışmalar bize gösteriyor ki; annelerin emzirmeyi bırakmalarının en sık nedeni sütlerinin yetersiz olduğu düşüncesidir. Düşüncesidir, diyorum çünkü bu durum gerçekten annenin algısından ibaret olabiliyor bazen.
Yüzyıllar boyunca anneler, sütlerini arttırmak amacıyla pek çok bitkiyi kullanmışlardır ancak pek azının biyokimyasal etkisi araştırılmıştır. Üzerinde en çok çalışma yapılmış bitki fenuegreek yani çemen otudur. Çemen otu ile yapılan bir çalışmada bebeklerin ilk bir haftada doğum kilosuna eriştikleri bulunmuştur (1). Süt arttıran başka bitkiler; galega yani keçi sakalı; milk thistle yani deve dikenidir (2). Galeganın içeriğindeki fitoöstrojenlerin östrojen reseptörlerini uyararak, süt üretimini arttırdığı belirtilmektedir (3). Deve dikeni ve keçi sakalının özellikle erken doğan bebekleri olan annelerin sütünü arttırdığına dair bulgular vardır (4). Ancak tüm bu çalışmalar az sayıda anne ile yapılması ve randomize çalışmalar olmaması nedeniyle bu bitkilerin sütü arttırdığına yönelik bir kanıt bulunmamaktadır. Bunları kullanmadan önce ilaçsız süt arttırma yöntemleri kullanılmalıdır. Sık sık sütü sağmak, emzirmek, ten teması, kanguru bakımı uygulamak gibi…
Bilinçsizce ve kulaktan dolma şekilde kullanılan bitkilerin hem birbirleriyle etkileşimleri, hem de annenin kullandığı (varsa) başka bir ilaç ile etkileşimi sonucu etkilerin birbirini yok etmesi (antagonist etki) ya da varsa annenin hastalığını kötüleştirmesi gibi tehlikeli sonuçları olabilir. Ayrıca pek çok danışanımda gördüm ki, kullanılan bazı bitkiler bebekte gaz sancısına neden olabilmekte.
Sütünü arttırmak isteyen annelere öncelikle tavsiyem:
“Gerçekten” sütü yetersiz mi? Bunu bir emzirme danışmanından teyit ettirmeleri ya da bebeğin kilo alımlarını takip eden çocuk hastalıkları uzmanına danışmaları. Çünkü annelerde sıklıkla karşılaştığımız ve emzirmeyi terk nedenlerinin en önemlisi bu “yetersiz süt” algıları.
İkinci tavsiyem, bol bol SU içmeleri. Öyle 3-5 litre demeyeceğim çünkü herkesin ihtiyacı farklıdır. Susuzluk hissetmeyene dek su içmeleri.
Üçüncü tavsiyem sık sık memelerini boşaltmaları. Bunu ya bebeği emzirerek, ya elle sağarak ya da bir pompa aracılığıyla yapabilirsiniz. Sık sık derken illa bir aralık vermek gerekirse 3-4 saatte bir boşaltmalısınız, ama en güzeli hiçbir sayıya takılmadan her bulduğunuz fırsatta memenizi boşaltmak. Zamandan kazanmak için emzirirken aynı anda diğer memeyi sağabilirsiniz. Lütfen ilk zamanlarda az çıkması sizi üzmesin, sağmaktaki amacımız memeleri süt üretmesi için uyarmak. Sütünüz sağdıkça artacaktır.
Emzirmeyi sadece bebeği besleyen fizyolojik bir olay olarak görmeyin, emzirme anne-bebek arasındaki bağı kuvvetlendiren eşi benzeri olmayan bir deneyimdir. Sütünüz az olsa bile bebeğinizle ten teması yapmaktan ya da boş memenizi emzirmekten çekinmeyin. Bu hem duygusal bağlanmanızı güçlendirecek, hem de meme başına uyarı yapılması yoluyla sütünüzü arttıracaktır.
Klasik süt arttırma tavsiyeleri dışında emzirmedeki en önemli unsuru paylaşmak istiyorum. BABA DESTEĞİ! Çalışmalar bize gösteriyor ki; annelerin emzirme sürecinde yaşadıkları sorunların başında eşleri tarafından yeterince desteklenmemiş olmaları geliyor (5). İtalyan babalara emzirme eğitimi vererek, ilk altı ayda emzirme oranlarının yükseldiği görülmüş (6). Ülkemizde de benzer bir çalışmada, babaların emzirme konusunda isteksizliği ve destek vermeyişinin, annenin giderek sütünün azalması ve emzirmeyi bırakması ile sonuçlandığı belirlenmiş (7). Tam da bu nedenle önceki yazılarımdan birinde babaların emzirme sürecine nasıl destek olabileceklerini yazmıştım. Buradan okuyabilirsiniz.
Bedeninize güvenin… Doğa size ihtiyacınız olan her şeyi verdi. Gerekirse mama başlamak yerine, bir emzirme danışmanından yardım alın. Mama süt yetersizliği durumunda kullanılacak en son çözüm olmalı. Öncesinde yapılacak ya da en azından denemeye değer pek çok yöntem var. Bir sonraki yazımda süt sağmanın püf noktalarını paylaşacağım.
Gebe kalabilen her kadının, bebeğini besleyecek kapasitesi olduğunu unutmayın!
